سید
احمد حسینی متخلص به «هاتفاصفهانی» از شعرای نامی قرن دوازدهم ایران
در عهد افشاریه و زندیه است. وی اصالتاً از خانوادهای
آذربایجانی(اردوباد آذربایجان) بود ولی در نیمهی اول قرن دوازدهم هجری در
اصفهان به دنیا آمد. سید احمد در کودکی به تحصیل علوم قدیمه و از
جمله ادبیات فارسی و عربی، طب، منطق و حکمت پرداخت و گذشته از
علم طب که در آن تسلط داشت، به یکی از سرآمدان زبان عربی مبدل
گشت و اشعاری به زبان عربی سرود. هاتف در جوانی به سرودن شعر
پرداخت و در طول زندگی آرام خود از مدح شاهان و روی آوردن به
دربار سلاطین خودداری کرد و بیشتر به مطالعه و حکمت و عرفان مشغول
بود. وی در سال ۱۱۹۸ درگذشت.
هاتف
اصفهانی شاعری توانا و مسلط به زبان و ادب فارسی بود. وی از سبک
شعرای متقدم ایران به ویژه حافظ و سعدی پیروی می کرد و طبع خود را
در سرایش تمامی قالبهای شعری اعم از غزل، قصیده و رباعی،
ترجیعبند و ترکیببند آزمود. شهرت عمده هاتف به سبب شاهکار بزرگ
ادبی او ترجیعبند
عرفانی است که در آن هم از حیث حسن ترکیب الفاظ و هم از حیث
توصیف معانی داد سخن داده است. وی مرثیههای زیبایی نیز با
استفاده از ماده تاریخ(حروف ابجد) در مرگ بزرگان و دوستان خود سرود
که این اشعار از ارزش بالایی برخوردارند.
مهمترین اثر باقی مانده از هاتف اصفهانی دیوان اشعار او و چند صد بیت شعر به زبان عربی است.
بخشی از بند اول ترجیعبند معروف هاتف:
ای فـدای تـو هم دل و هم جان
وی نثار رهت هـم این و هـم آن
دل فـدای تو چــون تویی دلبر
جان نثار تو چون تویی جانـان
دل رهـانـدن ز دست تو مشکـل
جـان فشانـدن به پـای تو آسان ...
ساقی آتش پرست و آتش دست
ریخت در ساغر آتش سوزان
چون کشیدم نه عقل ماند و نه هوش
سوخت هم کفر از آن و هم ایمان
مست افتادم و در آن مستی
به زبانی که شرح آن نتوان
این سخــن میشنیـدم از اعضا
همـه حتـی الوریـد و الشـریان
که یکی هست و هیـچ نیست جـز او
وحـده لا اله الاّ هو
هاتف در قم درگذشت و به خاک سپرده شد. بعضى از تذکرهها فوتش را در کاشان و مدفنش را در قم مىدانند.
|